Acanthaceae / Ayıpençesigiller

Resim : Justicia aurea

Bilimsel Sınıflandırması

Alem: Plantae (Bitkiler)

Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)

Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)

Takım: Lamiales

Familya: Acanthaceae Juss.

Ayıpençesigiller (Acanthaceae), iki çenekli çiçekli bitkilerden 246 cins ve yaklaşık 2500 civarında tür içeren bir bitki familyasıdır.

Çoğunlukla tropikal otsular, çalılar ya da tırmanıcı sarmaşıklardır. Bazıları asalak bitkilerdir.

Sadece birkaç tür ılıman iklimlere dağılmıştır. Ana dağılım merkezlerinden dördü, Endonezya ve Malezya, Afrika, Brezilya ve Orta Amerika'dır.

Familyanın örnekleri nerdeyse bütün habitatlarda bulunur; açık ya da kalabalık ağaçlar, çalılıklar, nemli vadiler, deniz kıyıları ya da içleri ve bataklıklar ve mangrovların parçaları olarak bulunabilirler.

Cinsler

Acanthopale C.B.Clarke

Acanthopsis Harv.

Acanthostelma Bidgood & Brummitt

Acanthura Lindau

Ayıpençesi (Acanthus) L.

Achyrocalyx Benoist

Adhatoda Mill.

Afrofittonia Lindau

Ambongia Benoist

Ancistranthus Lindau

Ancistrostylis T.Yamaz.

Andrographis Wall. ex Nees

Angkalanthus Balf.f.

Anisacanthus Nees

Anisosepalum E.Hossain

Anisostachya Nees

Anisotes Nees

Anomacanthus R.D.Good

Apassalus Kobuski

Aphanosperma T.F.Daniel

Aphelandra R.Br.

Aphelandrella Mildbr.

Ascotheca Heine

Asystasia Blume

Asystasiella Lindau

Ballochia Balf.f.

Barleria L.

Barleriola Oerst.

Benoicanthus Heine & A.Raynal

Blechum P. Browne

Blepharis Juss.

Borneacanthus Bremek.

Boutonia DC.

Brachystephanus Nees

Bravaisia DC.

Brillantaisia P.Beauv.

Calacanthus T.Anderson ex Benth. & Hook. f.

Calophanoides (C.B.Clarke) Ridl.

Calycacanthus K. Schum.

Camarotea Scott-Elliot

Carlowrightia A.Gray

Celerina

Cephalacanthus Lindau

Chaetacanthus Nees

Chalarothyrsus Lindau

Chamaeranthemum Nees

Championella Bremek.

Chileranthemum Oerst.

Chlamydacanthus Lindau

Chlamydocardia Lindau

Chlamydostachya Mildbr.

Chroesthes Benoist

Clinacanthus Nees

Clistax Mart.

Codonacanthus Nees

Conocalyx Benoist

Corymbostachys Lindau

Cosmianthemum Bremek.

Crabbea Harv.

Crossandra Salisb.

Crossandrella C.B.Clarke

Cyclacanthus S.Moore

Cylindrosolenium Lindau

Cyphacanthus Leonard

Dactylostegium Nees

Danguya Benoist

Dasytropis Urb.

Dichazothece Lindau

Dicladanthera F. Muell.

Dicliptera Juss.

Didyplosandra

Dipteracanthus

Dischistocalyx T.Anderson ex Benth. & Hook.f.

Dolichostachys Benoist

Drejera Nees

Drejerella Lindau

Duosperma Dayton

Dyschoriste Nees

Ecbolium Kurz

Echinacanthus Nees

Elytraria Michx.

Encephalosphaera Lindau

Epiclastopelma Lindau

Eranthemum L.

Eremomastax Lindau

Eusiphon Benoist

Filetia Miq.

Fittonia Coem.

Forcipella Baill.

Forsythiopsis Baker

Geissomeria Lindl.

Glossochilus Nees

Golaea Chiov.

Graphandra J.B.Imlay

Graptophyllum Nees

Gymnophragma Lindau

Gymnostachyum Nees

Gynocraterium Bremek.

Gypsacanthus E.J.Lott et al.

Haplanthodes Kuntze

Harpochilus Nees

Hemiadelphis Nees

Hemigraphis Nees

Henrya Nees

Herpetacanthus Nees

Heteradelphia Lindau

Holographis Nees

Hoverdenia Nees

Hulemacanthus S.Moore

Hygrophila R.Br.

Hypoestes Sol. ex R.Br.

Ionacanthus Benoist

Isoglossa Oerst.

Isotheca Turrill

Jadunia Lindau

Juruasia Lindau

Justicia L.

Kalbreyeriella Lindau

Kosmosiphon Lindau

Kudoacanthus Hosok.

Lankesteria Lindl.

Lasiocladus Bojer ex Nees

Leandriella Benoist

Lepidagathis Willd.

Leptostachya Nees

Liberatia Rizzini

Linariantha B.L.Burtt & R.M.Sm.

Lophostachys Pohl

Louteridium S.Watson

Lychniothyrsus Lindau

Marcania J.B.Imlay

Megalochlamys Lindau

Megalostoma Leonard

Megaskepasma Lindau

Melittacanthus S.Moore

Mellera S. Moore

Mendoncia Vand.

Metarungia Baden

Mexacanthus T.F.Daniel

Meyenia Nees

Mimulopsis Schweinf.

Mirandea Rzed.

Monechma Hochst.

Monothecium Hochst.

Morsacanthus Rizzini

Nelsonia R.Br.

Neohallia Hemsl.

Neriacanthus Benth.

Neuracanthus Nees

Odontonema Nees

Ophiorrhiziphyllon Kurz

Oplonia Raf.

Oreacanthus Benth.

Orophochilus Lindau

Pachystachys Nees

Pelecostemon Leonard

Pentstemonacanthus Nees

Perenideboles Ram.

Pericalypta Benoist

Periestes Baill.

Peristrophe Nees

Petalidium Nees

Phaulopsis Willd.

Phialacanthus Benth.

Phidiasia Urb.

Phlogacanthus Nees

Physacanthus Benth.

Podorungia Baill.

Poikilacanthus Lindau

Polylychnis Bremek.

Populina

Pranceacanthus Wassh.

Pseuderanthemum Radlk.

Pseudocalyx Radlk.

Pseudodicliptera Benoist

Pseudoruellia Benoist

Psilanthele Lindau

Ptyssiglottis T.Anderson

Pulchranthus V.M.Baum et al.

Pupilla Rizzini

Razisea Oerst.

Rhinacanthus Nees

Rhombochlamys Lindau

Ritonia Benoist

Rostellularia Rchb.

Ruellia L. (Wild Petunia)

Ruelliopsis C.B.Clarke

Rungia Nees

Ruspolia Lindau

Ruttya Harv.

Saintpauliopsis Staner

Salpinctium T.J.Edwards

Salpixantha Hook.

Samuelssonia Urb. & Ekman

Sanchezia Ruiz & Pav.

Santapaua N.P.Balakr. & Subr.

Sapphoa Urb.

Satanocrater Schweinf.

Sautiera Decne.

Schaueria Nees

Schwabea Endl. & Fenzl

Sclerochiton Harv.

Sebastiano-schaueria Nees

Sericospora Nees

Siphonoglossa Oerst.

Spathacanthus Baill.

Sphacanthus Benoist

Sphinctacanthus Benth.

Spirostigma Nees

Standleyacanthus Leonard

Staurogyne Wall.

Steirosanchezia Lindau

Stenandriopsis S. Moore

Stenandrium Nees

Stenostephanus Nees

Streblacanthus Kuntze

Streptosiphon Mildbr.

Strobilanthes Blume

Strobilanthopsis S.Moore

Styasasia S.Moore

Suessenguthia Merxm.

Synchoriste Baill.

Taeniandra Bremek.

Tarphochlamys Bremek.

Teliostachya Nees

Tessmanniacanthus Mildbr.

Tetramerium Nees

Theileamea Baill.

Thomandersia Baill.

Thunbergia Retz.

Thysanostigma J.B.Imlay

Tremacanthus S. Moore

Triaenanthus Nees

Trichanthera Kunth

Trichaulax Vollesen

Trichocalyx Balf.f.

Trichosanchezia Mildbr.

Ulleria Bremek.

Vavara Benoist

Vindasia Benoist

Warpuria Stapf

Whitfieldia Hook.

Xantheranthemum Lindau

Xerothamnella C.T.White

Yeatesia Small

Zygoruellia Baill.

TÜRKİYE FLORASINDA BULUNANLAR.

Acanthaceae Acanthus dioscoridis varyete brevicalilis

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu:

Çiçeklenme : 5-8

Habitat: volkanik kayalar, uçurumlar, tebeşirli toprak, tepeler, nadas tarlaları, bozkır

Yükseklik: 1300-2200

Endemik: endemik

Element: Bilinmiyor

Türkiye dağılımı: K. Anadolu

Genel Dağılımı: Türkiye

KASTAMONU A4

Acanthaceae Acanthus dioscoridis varyete dioscoridis

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu:

Çiçeklenme: 5-8

Habitat: volkanik kayalar, uçurumlar, tebeşirli toprak, tepeler, nadas tarlaları, bozkır

Yükseklik: 1300-2200

Endemik: Endemik değil

Element: Bilinmiyor

Türkiye dağılımı: D. Anadolu

Genel Dağılımı: Lübnan, K. Irak. B. İran, Yemen

ADANA, HAKKARİ, ŞIRNAK, ADIYAMAN, KAHRAMANMARAŞ C5, C6

Acanthaceae Acanthus dioscoridis varyete lacinitaus

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenme: 5-8

Habitat: volkanik kayalar, uçurumlar, tebeşirli toprak, tepeler, nadas tarlaları, bozkır

Yükseklik: 1300-2200

Endemik: endemik

Element: Bilinmiyor

Türkiye dağılımı: G. Anadolu

Genel Dağılımı: Türkiye

HAKKARİ, MARDİN, BİTLİS, DİYARBAKIR, ERZİNCAN, MALATYA, KAHRAMANMARAŞ, TUNCELİ B6, B7, B8, B9, C7, C8, C9, C10

Acanthaceae Acanthus dioscoridis varyete perringii

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenm: 5-8

Habitat: volkanik kayalar, uçurumlar, tebeşirli toprak, tepeler, nadas tarlaları, bozkır

Yükseklik: 1300-2200

Endemik: endemik

Element: Bilinmiyor

Türkiye dağılımı: G. Anadolu

Genel Dağılımı: Türkiye

ADANA, İÇEL C5

Acanthaceae Acanthus hirsutus (ayıpençesi)

Ayıpençesi “Ayıpençesigiller (Acanthaceae) familyasından, çiçekleri kurutularak çaylara koku vermesi için katılan, çok yıllık, dikenli ve otsu bir bitki.” , “Acanthus dioscoridis L. ve A. hirsutus Boiss. (Acanthaceae). Çok yıllık, dikenli ve otsu bitkilerdir.” .

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenme: 5-7

Habitat: Pinus brutia ormanları, dik kireçsiz eğimler, bozkır, nadas tarlaları

Yükseklik: 800-1800

Endemik: Endemik değil

Element: Bilinmiyor

Türkiye dağılımı: B., O. ve G. Anadolu

Genel Dağılımı: Ege Adaları

ADANA, AMASYA, ANKARA, ÇANAKKALE, DENİZLİ, ISPARTA, İÇEL, KIRŞEHİR, KONYA, KÜTAHYA, MALATYA, MANİSA, MUĞLA, SİVAS, TEKİRDAĞ, TOKAT

A1, A4, A5, A6, A7, B1, B2, B3, B4, B5, B6, C2, C3, C4, C5

Acanthaceae Acanthus mollis

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenme: 6-6

Habitat: culvıtated locally sometımes eccapıng

Yükseklik: -1--1

Endemik: Endemik değil

Element: B. Akdeniz

Türkiye dağılımı: K. Türkiye

Genel Dağılımı: G. Avrupa, KB. Afrika

İSTANBUL, EDİRNE, GİRESUN, TRABZON A1, A2, A7

Acanthaceae Acanthus spinosus

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenme: 5-6

Habitat: Pinus brutia ormanları maki, sarp yerler, ekilmiş tarlalar

Yükseklik: 50-610

Endemik: Endemik değil

Element: D. Akdeniz

Türkiye dağılımı: GB. ve G. Anadolu

Genel Dağılımı: İtalya, Balkanlar

MARDİN, AMASYA, ANTALYA, ELAZIĞ, ERZİNCAN, ERZURUM, GÜMÜŞHANE, İÇEL, MUĞLA, SİVAS, BAYBURT A5, A7, A8, B6, B7, B8, C1, C2, C3, C4, C8

Acanthaceae Acanthus syriacus

Ömür: Çok yıllık

Yapı: ot

Hayat Formu

Çiçeklenme: 4-6

Habitat: kireçtaşı, kayalık yerler

Yükseklik: 500-1900

Endemik: Endemik değil

Element: D. Akdeniz

Türkiye dağılımı: G. ve D. Anadolu

Genel Dağılımı: Batı Suriye

ADANA, GAZİANTEP, HATAY, ŞANLIURFA C5, C6, C7

KIRMIZI KİTAPTAKİLER (TÜRÜ TEHDİT ALTINDA OLANLAR)

Acanthus dioscoridis var. Perringii DUYARLI (VU)

Neslinin doğada tükenme riskinin YÜKSEK olduğu kabul edilmektedir.

Acanthus dioscoridis var. lacinitaus KORUMAYA TABİ (CD)

Yok olma tehlikesine karşı korunma durumundaki taksonlar bu sınıfa girerler.

Acanthus hirsutus DÜŞÜK RİSKLİ (LC)

Geniş yayılışlı ve nüfusu yüksektir.