Tarihin bazı dönüşüm noktaları vardır, bunlar insanlığın yolculuğunu yeni rotalara sokmuştur. Yepyeni bir bakış açıları getirmiştir. İnsanlığa dokunan her bir şey de bu filozofların bir etkileri vardır, bu modern dönem inanç ve dinlerine de etki yapmıştır.
Bunlardan bir kısmı öğrencilerinin aktardıklarıyla yaşamaya devam ederken, kimisi bıraktığı devasa eserlerle yaşamaktadır. Tüm yönlerdeki ve akımlardaki düşün insanları da bu ulu abidelere mutlaka uğramak durumundadır.
SOKRATES
Erdemin babası. Felsefede ahlakın etiğe yüklemesini gerektiğini, günün kabullerinin çoğu etikte “etikdışı” olmasına (ya da norm ahlak ölçütüyle ahlaksız olan) rağmen ahlak olarak sunulmasına karşı çıkmış, etik için erdemin olmazsa olmaz olduğunu belirten baldıran şerbetini erdem için içmiş büyük filozof. Konuşma sanatında o kadar iyidir ki, Otuzlar (Atina’yı o dönem yöneten senato/meclis) onun konuşma sanatı eğitimi vermesini yasaklamıştır.
Sofistler nefret eder kendisinden, ayrıca kent yönetimi (hegemonya) bu erdem kavramından nefret eder. Dönemin sofistlerinden (bu sofistlik işinden bayağı bir maddiyat kazanan) Phleiuslu Timon “Silloi” adlı eserinde ona olan kinini aşağıdaki parçada şöyle anlatmıştır;
“Yontucu bu işlerden uzaklaştı: hani şu durmadan yasaları tartışan, Yunanları büyüleyen adam, ince mantık yürüten, konuşanlarla dalga geçen alaycı, yarı Attikeli, sinsi!”.
Timon bu işlerden uzaklaştı derken Sokrates öncesi felsefecilerin uğraştığı doğa bilimlerinden bahsetmektedir. Sokrates’le birlikte artık konu tamamen “İNSAN” olmuştur.
Sokratesçiliğin ardılları Platon, Ksenophon ve Antisthenestir. Felsefe tarihinde Sokrates’in ekmeğini en çok yiyen ve Sokrates denilince ilk akla gelen isim Platon’dur. Birçok felsefe akımın ve okulun açılışının gerçek mimarı Sokrates’tir.
Felsefeyi değiştiren bu filozofu Diogenes Laertios’un yazdığı epigramla selamlayalım;
“İç bakalım, Sokrates, Zeus’un evinde; çünkü tanrı senin gerçekten bilge olduğunu söyledi ve bilgelik tanrıdır. Baldıran zehrini Atinalılardan rahatlıkla aldın; bunun senin ağzından onlar kendileri içti.”
Sonraki Yazılar;
Aristoteles (2)
Kant (3)
Marx (4)
Nietzsche (5)
תגובות