SALAŞ

Dostlarımdan biri içmeye gidelim dedi. Memnuniyetle gidilecek içmesini bilen özellikle ağzıyla içen biri kendisi. Mekânı sen belirle ama şöyle salaş bir meyhane olsun deyince, işim zorlaştı tabi ki. Meyhane kolay da salaşı nasıl halledeceğiz diye kara kara düşünmeye başladım.

Ne menem bir şey bu salaş. Nasıl oluyor? Bakınca anlıyor muyuz? Yoksa mekânı toparlamak için paraya kıymayan meyhanecilerin eskimiş, köhne hafif loş mekânları mıdır?

Nasıl giyinmeyi seversin? Şöyle salaş bir şeyler benim tarzımdır. Nerelerden hoşlanırsın? Şöyle salaş mekânlar, yerler beni çok kendine çeker.

Merak ettim, salaş giyinmek acaba zamansız giyinmek midir diye baktım şöyle bir. Yok değilmiş, bayağı bayağı moda, günün moda stillerine göre belirlenen ayrı bir kategori olmuş salaşlık. Yani moda ikonları belirler olmuş bu ne olduğu belirsiz salaşlığı.

Salaş kelimesinin kökenine indiğimde kafamda kelime artık bir anlam bulmaya başladı. Kökeni için biraz ülke sınırlarının dışına çıkmak gerekti ama değdi doğrusu. Macar ovalarına gittim, hem de zaman da yolculukla milattan sonra beş yüzlü yıllara kadar. Avrupa’nın bu kısmına müthiş bir akın var, tamamı konargöçer ya da yağmacı Romalıların tabiriyle Barbar kavimler Macar ova ve yaylaklarını dolduruyor. Gözümün önüne 1970’ler den itibaren ki İstanbul geldi. Bu konargöçerler kendilerine barınak olarak barınak yapıyorlar, derme çatma, hemen toplanıp gideceklermiş gibi kısa zamanda yapılan bu yapılara "szállás" diyorlar. Macarca da “száll” fillinden türemiş bir kelime, bu fiil “konmak, ikamet etmek” anlamına gelmekte, bu mana da beni başka yerlere götürmekte.

“Gecekondu”, konar-göçerlerin kentlere akını ile beraber ortaya çıkardığımız müthiş yaratıcı kelime. Macar steplerine gelenlerin "szállás" konutlarına verdiği isim gibi. "Szállás"’larla bugünkü Macaristan’ı kuranlar ile Anadolu’ya gelip konar-göçerlikten İmparatorluk ve Cumhuriyet kuranlar, birden bu kondurma alışkanlıkları ile “Mega köyler” de yarattılar. Şimdi bu kondurulmuşlar bütün estetik, kentlilik anlayışının dışında büyüyor, gelişkin bir ur haline geliyor.

İşin özü kelimenin anlamı dün kulübe, baraka ve derme çatma barınak iken, bugün estetiksiz konutlar, zevksiz moda haline gelmiş. Türkçeye salaş kelimesinin “salmak” kelimesinden geldiğine dair iddialar da var. Bu iddia doğru olmasa bile toplum bu iddiayı doğru çıkarmak için elinden geleni yapıyor. Salaş biraz da “saldım çayıra, Mevla’m kayıra” durumuna bürünmüş halde.

Arkadaşıma salaş bir meyhane buldum. Çok da modaymış bu aralar, salaş olması aynı toplumun estetik ve ahlak salaşlığı gibi bayağı tuzluya patladı. Bugün modadan, hayata kadar başka başka anlamlarda kullandığımız “salaş”, bildiğimiz baraka, gecekondunun “rezidans” olmuş hali o kadar.

Kaynak:

Anonim. “Salaş”. https://www.nisanyansozluk.com/kelime/sala%C5%9F

Anonim. “Salaş”. https://sozluk.gov.tr/