7 Tılsım Dergahı
1. Küçük Ayı burcu bir arabayı çeken iki at ve Büyük Ayı burcu ise 7 kurt idi. Eski Türk mitolojisine göre bu yedi kurt durmadan Küçük Ayı burcunun iki kısrağını kovalardı.
Güney Sibirya'daki Minusinsk'de toplanmış Türkçe masallarda şuna benzer bir cümle geçiyor : "Oğlanın bindiği kısrak göğe uçuyor ve Han da 7 kurduna onu kovalamak için buyrukda bulunuyor."
2. Ergenekon destanında şöyle diyor :
"Uryangkat boyu Ergenekon'da 70 körüğü çekmek iişinde yardımcı oldular. Bu körükleri yapmak içinde, yetmiş baş at ve öküz kestiler."
3. Türklerde "yedi","yetmiş" ve "dokuz" ve "doksan" sayıları önemlidir. Bir efsane de 7 ve 70 sayılarının geçmesi bu metnin orijinal Türk kaynaklı olduğunu gösterir. Esasen 7 ve 70 sayıları yalnızca Batı Türklerinde yine Batı'nın etkisiyle kullanılan uğurlu sayılardır.
4. Er-Sogotoh destanına göre ;
Göklerin en üst katı Dokuz Felek çığrısı'dır ki, bunlar durmadan dönerler. Onun altında 7 kat gök vardır. Cennet ise 7 kat göğün üstünde ve ortasında bulunur.
5. Er-Sogotoh destanındanın kahramanı olan çocuk için destanda;
"Oğlan ayrıca 7 inekle, 7 öküz de kesip etlerini pişirip, derilerini de tulum yaparak, azığını koymuş ve tulumları da atının kulağına asmış ve acıktıkça buradan uzanıp yemeğe başlamış."
6. Yedi derya bizim keşkülümüz de,
Hızır İlyas bizim haldaşumuzdur,
Yedi Tamu bize nevbahar oldu, (Abdal Musa)
7. Ebülgazi Bahadır Han'ın Türkmen Seçeresi adlı eserinde Oğuz-Han'ın ikinci seferi hakkında yazdıkları :
Oğuz-Han önceleri İt-Barak kavmi ile harbetmiş ve onlara karşı mağlup olmuşdu. Aradan 7 yıl geçtikten sonra, yine İt-Barak'lara bir akın yapdı ve onları mağlup etti."
8. Oğuz-Han öldüğü zaman, oğlu Kün-Han 70 yaşında idi. Yetmiş yıl daha babasının yerinde oturdu ve adaletle hanlık yaptı.
9. Türkmenlerin tarihi bilen ileri gelenleri (Yahşıları) derler ki, yedi kız, bütün Oğuz İlini ağzına baktırıp çok yıllar beylik yaptılar.
Altun -Közeki
Barçın-Salur
Şabatı
Künin-Körkli (Kondı-Bay'ın kızı)
Künin-Körkli (Yumak-Bay'ın kızı)
Kerçe-Buladi
Kuğatlı
10. Altay Türkleri Büyük Gök Tanrısı Ülgen'i ve yeraltı ruhu Erlik'i çağırırken, dağ ruhları ile yer ve su ruhlarını çağırmağı da ihmal etmezlerdi. Şu dua ilgi çekicidir:
"Biz, sizin hepinizi, bizim 70 dağımızı, Yer ve Sularımızı, herkesin atası Bay-Ülgen'i, ayrıca Erlik'i adlarıyla çağırıyoruz!"
11.Kadim Türklerde tahta çıkma törenlerinde yedi: (Çin Kaynaklarından bir Toba İmparatorluğu tahta çıkış sahnesi)
M.S. 532 senesinde yeni Toba imparatoru tahta çıkmış ve bunun içinde şehirde bir merasim yapılmıştı. 7 kişi keçe bir halının altına girerek halıyı tutmuşlar ve yeni imparator da bunun üzerine çıkarak, batıya dönmek suretiyle saygı duruşunda bulunmuştur.
12. Kadim Türklerde Han seçimleri ;
Hıtay imparatorluğunda Han seçiminden sonra bütün halk, "Siz imparatorsunuz!" diye yüksek sesle bağırır ve imparatorda, "Evet öyle!" diye tastik ederdi. Bunun üzerine çadırdan çıkılır ve tefrifatçıların ellerinde taşıdıkları bir sandıktan merasim elbiseleri çıkarılarak giydirilirdi. Artık bundan sonra merasim başlar ve imparatorda güneşe karşı 4 defa ok atardı. Daha sonra 7 ata mabedi ile Mu-yeh dağı ve Maden Tanrısına gidilirdi. Bunlardan sonra sıra ile şunlar ziyaret edilirdi: İmparatorun annesi, Kırmızı Kadın (Albastı), 7 atalar ailesi.
Dördüncü gün artık resmi kabuller başlardı. Küçük bölgede, ancak iki veya üç çadır ve büyük bölge de ise on keçe çadırla, askerlere ait 7 siyah çadır kurulurdu.
13. "Yedi sayısı", Hıtay devleti zamanında kutsal sayılar arasına girmiştir. Bunu, daha ziyade Batı Türklerinin bir tesiri olarak görmek de mümkündür. Biraz da Mezopotamya kültürünün bir unsuru olan bu rakam, Göktürk devrinden itibaren kozmolojik bir anlam kazanmış ve dünya "Yedi İklimdir" diye söylenmeye başlamıştır.
Aslında Türklerle Proto-Moğolların mukaddes rakamı dokuz'dur. Mesela Altaylarda ve Doğu Şamanizm'inde gök dokuz kat iken, batıdaki Fin-Ugor kavimlerinde yedidir.
Hıtay devletinde de yedi, daha ziyade takvimde "yedi gün", "yedinci ay" gibi dini ve "yedi kara çadır" gibi içtimaî hayatta önem kazanmıştır.
14. Kara-Atlı Han adlı bir Altay masalında Oğuz-Han destanına benzer bir hikaye anlatılmakta. Bu masalda da çocuk tıpkı Oğuz-Han gibi, bir günlük iken konuşmuş ve yedi günlük olunca da kalkmış, yürümüş ve ayrıca savaşa girmiştir.
" Buzağı motifi"de bu masal da önemli bir yer tutar. Yeryüzüne dönen kurtlar, bu defa da çocukla buzağısını yemek isterler. Bu masal da buzağının bir çok marifetleri vardır. Bilindiği üzere buzağı da eski Türkler de bir yıldız burcunun sembolü idi. Küçük Ayı burcunun sembolü olan kısrağı tutamayan yedi kurt, yani Büyük Ayı burcunun yedi yıldızı, bu defa buzağı burcunu elde etmek istiyorlardı. Masalın kahramanı olan çocuk, bütün burçların koruyucusu rolündedir.
"Yedi gün" ve "yedi yıl" da Türk mitolojisinin önemli motiflerinden biridir. Bu masaldaki çocuk yedi günlük olmadan kendisin bir şey yapma kuvvetini bulamamaktadır. Bu sebeple annesine yedi gün daha beklemesini tavsiye eder. Oğuz-Han, birşeyler yapma gücünü 40 günde bulmuştu.
"Bahadırların demirci oluşu"da yine Türk mitolojisinin en önemli özelliklerinden biridir. Bu sebeple bu masaldaki çocuk, 80, 7 ve 6 kulplu kara kazanları döverek kendisine kargı, kılıç ve ok uçları yapmıştı.
Türklerde yay yapımı da önemli bir iş ve sanattır. Bunun için çocuk, dağlara düşerek yedi geyik tekesi yakalar ve bunların boynuzlarından yayını hazırlar.
15. Türk masallarının çoğunda, çocuklara ad koyma töreni yedi yaşında yapılırdı. Çünkü çocuk, kendine uygun bir ad alabilmek için kan dökme ve baş kesme imkanını ancak yedi yaşında bulabilirdi. 17 yaş ise, bir bahadırın en olgun çağıdır.
(Tulpar.. Türkleri efsanevi kanatlı atı)
16. Kadim Türklerin mitlerine göre evren birbirinin üzerinde duran birkaç katmandan oluşmaktadır. Ecdadlarımızın mito-felsefesi tasavvurlarına göre evren dikey düzeyi bir ok ekseni boyunca yukarı (gök), orta (yerüstü) ve aşağı (yeraltı) katlarına ayrılır. Yakutlar yukarı dünyaya üüheegi daydı, orta dünyaya orto daydı ve aşağı aleme allaraa daydı derler. Kırgızlar ise aşağı dünyaya adam kayra çıkısız or (insanın geri dönemeyeceği karanlık alem) derler. Her katın özelliği ile beraber bir de katmanları vardır. Sadece gök aleminin 17 (Altay Türklerine göre), 16 (Telütlerde), 33 veya 9 (Tuvalarda),7 (Yakutlarda) vs. katmandan oluştuğu bilinmektedir. Yakutlar gök tabakasını 7, 9, 12, 17 kat olarak da tasavvur ettikleri bilinmektedir. Katmanların sayısında yediye dayalı rakamların ağırlık bastığı görülmektedir ki, bu da daha çok sonraki Şaman inancının etkisiyle oluşmuştur.
Nitekim Yakutlara göre, 7 kat sema aleminin en üst katında en büyük Tanrı ve onun emrinde 7 tanrısal ruh vardır. Bazı inançlara göre bu tengri ve ruh, aynı zamanda 7 kardeştır. Bunların işlevi; gök gürültüsü, şimşek, aydınlık ve savaşı kontrol eden, göğün kızgınlığını bildiren, kaderi belrleyen olarak tanımlanır. Başka bir varyanta göre ise 9 tengri veya ruh vardı. Onlara kurban olarak kımız sunulduğu bilinmektedir.
Altay şamanların kozmogonik görüşlerine göre gök 17 tabakadan oluşmaktadır. Altay şamanist inançlarına göre göğün 17. tabakasında Tanrı Kayrakan/Kayra Kan oturmaktadır. Kayra Kan'dan sudur yoluyla üç büyük ruh (Altay metinlerine göre tengere) yaratılmıştır.
(Mergen Tengri)
7. Katta Kayra Kan'ın bilgin sıfatlı, iyi okçu olan Mergen Tengere adlı oğlu oturur. Mergen Tengere'nin yürümesinden, gök gürültüsü ile şimşek oluşur. Mergen en iyi okçu, nişancı olup avcıların ilham kaynağıdır. Hem de 7. Kat'ta göğü ve yeri aydınlatan Kün Ene (Güneş Ana)de yaşamaktadır. Mergen Tengere, herşeyi bildiği, gördüğü ve yapabildiği için Türkler ona saygıyla yaklaşırlar.
7.Kuday (İlah/Tengri/Tanrı/Tengere) Sürğ Dağında yaşamaktadır.
Kadim Türkler karanlık alemini 7 veya 9 katlı olarak bilirlerdi. Bu 17 veya 7 kat gök ile 7 veya 9 kat yeraltı dünyasının ortasında ise insanlar yaşamaktadır.
17. Tanrı Ülgen'in 7 oğlu vardır. (Şaman İnanışına göre)
Karşıt
Bura-kan
Yaşıl-kan
Burça-kan
Karakuş
Baktı-kan
Er-Kanım
18. Şaman inanışına göre Tanrı Ülgen'in yeryüzünde önce, kemikleri kamıştan, etleri topraktan 7 kişi yaratığına inanılır.
19. Şaman inancına göre Tanrı Ülgen'in katına ulaşmak için geçilmesi gereken 7 engel vardır. Bu engelleri aşmak, insanın inanç bakımından değişik aşamalardan geçmesine, olgunlaşmasına bağlıdır.
20. Orta Asya'da yaşayan Beltir adlı Türk topluluklarının düzenlediği bir dini törende 7 kulaç uzunluğunda bir ip kullanılır, buna çilipağ ismini verirler.
21. Yenisey'de yaşayan Şamanist Türk boylarından Beltir'ler, ölüyü Müslümanlar gibi yıkarlar. Ölü toprağa verildikten sonra, ölünün dul kalan karısının saç örgüleri çözülüp dağıtılır ve yarısından aşağısı kesilir. Dul kadın, ancak ölünün toprağa verilişinden 7 gün sonra saçlarını örebilirdi. Ölünün karısı ve çocukları, ölünün toprağa verilişinden sonra 7 gün içinde, ölünün ciğerlerinin rahatsız olmaması için, ciğer yemezler. Ölü toprağa verildikten 7 gün sonra oba halkı toplanıp mezarlığa giderler ve mezarın başında ateş yakarlar.
22. Çin'in Gan-su eyaletinde Nan-Şan dağlarının kuzey kollarında yaşayan Sarı Uygurlar, uzun zamandır Budist sayıldıkları halde defin törenlerinde bir çok şamanlık unsurlarını muhafaza etmişlerdir. Bunlar ölülerini üç veya 7 gün evlerinde saklarlar. Bu müddet içinde lamaları çağırıp dualar okuturlar.
23. Çin kaynakları, VI.yüzyılda Göktürkler'in defin törenini şöyle anlatmaktadır ;
Ölü bulunan çadırın etrafında at üzerinde 7 defa dolaşırlar. Kapının önünde bıçakla yüzlerini kesip ağlarlar. Yüzlerinden kan ve yaş karışık olarak akar. Bu töreni 7 defa tekrar ederler.
24. Altay Türklerine göre Ay'ın Tutulması "Yedi Başlı Dev" yüzündendir.
25. Türk geleneklerine göre Uygurların Yedi Kutsal Kenti vardır.
26. Kuzey Asya Türklerinde, İnsanın Yedi Canının olduğu kabul edilir.
27. Sibirya ve Yakut Şamanizmi'ne göre Dünya Dağı Yedi Katlıdır.
28. Sibirya Şaman ayinlerinin dayandığı kozmik kutupta Yedi Kesik vardır ve Samoyed Şamanı görevini üstlenmeden önce Yedi Gün Yedi Gece bilinçsizce yatar.
29.Altay mitolojisinde Yedi Başlı Dev'in adı Yelbegen veya Celbegen'dir. Bazı Altay-Oğuz destanlarında Yedi Başlı Dev'e Sarı Yelbegen'de denir. Sarı renk ve "Sarı Ejderha" Çin mitolojisinin etkisiyledir.
30. Altay Şamanizminde gökte yaşayan yaratıcı "Yedi Kuday", "Yedi Hüda" yani Yedi Tanrı çok önemlidir.
31. Altay Şamanizmi ve Altay-Türk destanlarında "Yedi Kat Gök" deyimine çok sık rastlanır.
Comments