KALİTELİ ŞARAPLIK BEYAZ ÜZÜM ÇEŞİTLERİ
HASANDEDE
Hasandede üzümü Kırıkkale'nin Keskin ve Hasandede yörelerinde yetişmektedir. 1950'den beri yaşayan bir çok olumsuz sebebiyle üretimi geçtiğimiz dönemlerde iyice azalmıştır. Kalanları da bakımsızlıktan kalite özelliklerini kaybetmiştir. Bu çeşidin yeniden geliştirilmesi ile İç Anadolu yöresine kaliteli bir beyaz şaraplık üzüm kazandıracaktır.
Kırıkkale de geçmişte üç şarap fabrikası varken, toplumsal iklim insanları bağcılıktan ve şarap üretiminden uzaklaştırılmıştır. Bu bağlık alanlar sonra tüm Türkiye coğrafyasındaki tarım arazilerinin makus talihine uğramıştır. Yapılaşma ve beton bağ alanlarını kullanılamaz duruma getirmiştir. Bir diğer sebepte 1950li yıllarda ortaya çıkan Filoksera hastalığına o dönem ki merkezi idare ve ona bağlı Tarım bakanlığı duyarsız kalmıştır. İnsanlar bu hastalıkla mücadele edemeyince üretiminden soğumuştur.
Bu üzüm ortadan kaybolurken bir itinasız araştırma sonucu Tarım Bakanlığınca yayınlanan 2012 trihli Standart Üzüm Çeşitleri Kataloğunda eski kataloglara hiç gözatılmadığı belli olacak şekilde Hasandede üzümü Sungurlu Üzümü yapılmıştır. Halbuki tarihsel olarak üzüm Hasandede Üzümüdür ki 1990 ile 1997 tarihli Bakanlık kataloglarında da böyle gösterilmektedir, Sungurlu Üzümünün Hasandede Üzümünün sinonimi (eşanlamlısı) olduğu belirtilmektedir. O yüzden özellikle bizim coğrafyamızda Hasandede Üzümü gibi belli ürünlerin coğrafi işaret tescili acilen yapılmalıdır.
Sungurlu Üzümü de belli karakteristik farklarla Sungurluya özgüdür ama Hasandede üzümü değildir. Hasandede Üzümü Kırıkkale, Ankara ve Kırşehir de yetiştirken, Sungurlu üzümü yalnızca Sungurlu da yetişmektedir. Sungurlu üzümü iri taneli (3,5 gr) ve uzun-konik-silindirik şeklindeki iri salkım (400-450 gr) yapısıyla Hasandede Üzümünden ayrılmaktadır.
2015 senesinde Kırıkkale Tarım İl Müdürlüğünce Hasandede Üzümünün tekrar canlandırılması için yoğun bir çalışma başlatılmıştır. Umarım bugün de aynı hızla devam etmektedir. O tarihte üreticilere 16.500 bağ çubuğu dağıtılmıştır ve özel bir teşvik programı başlatılmıştır.
Hasandede üzümünün aşılı bağ fidanı üretiminde Amerikan asma anaçları kullanılmıştır. Bu anaçlar üzerine aşılanarak oluşturulan bağ çubukları üreticilere dağıtılmıştır.
Verimi Orta Anadolu coğrafyası koşullarına göre oldukça iyidir. Dekar başına 2-3 ton üzüm almak mümkündür. Soğuğa ve Kuraklığa dayanıklı yapısı sayesinde karasal iklimin zor şartlarında bile yetiştirilebilmektedir. Şaraplık, sofralık ve şıralık olarak tüketilmektedir. Bağ hastalıklarına dirençli bir cinstir. Taneleri yuvarlak orta irilikte, bol şıralı, ince kabukludur. Tane içinde 2-3 çekirdek bulunmaktadır. Sarı-yeşil renkli daneleri bulunmaktadır.
Salkımları iri (300-400 g) ve olgunlaşma zamanı açısından, orta mevsimde olgunlaşan bir çeşittir. Hasandede üzümü yetiştiriciliğinde kısa budama tavsiye edilmektedir. İlk sürme tarihi yüksek sistem bağcılıkta, mayıs ayının ilk haftasında başlarken ilk çiçeklenme, bundan yaklaşık bir ay sonra haziran ayında gözlenmektedir. Ağustos ayının ilk haftasında ben düşme döneminin gözlendiği çeşidimiz Eylül sonu Ekim başında hasat edilmektedir.
Gövdeli, yoğun yapılı şaraplar verir. Şaraplarında % 11-13 alkol ve 5-7 gram tartarik asit vardır. Fıçı olgunlaştırmasına uygun bir üzüm çeşididir. Başlıca aromaları;
Portakal kabuğu : Zesty tatlara yakın narenciye kokuları vardır.
Yeşil elma: canlı yeşil elma kokularına sahiptir.
Armut
Hasandede Şarabı ve yemek: Yağlı balıklar, kümes hayvanları ve yabani mantarlar ile iyi uyum sağlar.
Kaynakça:
AKTAN Nihat, KALKAN Hatice. Şarap Teknolojisi. Kavaklıdere Eğitim Yayınları. Ankara, 2000
MERT Mehmet. Hasandede Üzümü Coğrafi İşaretlenmelidir. Kırıkkale Pusula Gazetesi. Yayın Tarihi: 22,04,2013 http://pusulagazetesi.net/kose-yazilari/hasandede_uzumu_cografi_i-1466.html
Comments